Piyasa dengesi, arz – talep konularına hepimiz bir şekilde hakimiz. Arz ve talep ne kadar dengede ise piyasalar o kadar sağlıklı işliyor.
Aynı denge, üzerinde yaşadığımız gezegenimizin bizlere sağlıklı bir yaşam ortamı sunabilmesi içinde önemli. Yani ekolojik denge yaşam için kritik. Gezegenin ürettiği/arz ettiği kaynaklar ile bizim tükettigimiz/ihtiyaç duyduğumuz ürünleri üretmek amaclı kullanılan kaynaklar dengede olmak durumunda. Aksi durumda gezegenin biyolojik kapasitesini aşmış olduğumuz için yaşam şartları insanlık yararına değil, zararına işlemeye başlıyor. Bu durum aynı dünya gibi yaşam şartlarını sunabilen yeni bir gezegen keşfetmedikçe ciddi bir risk ve insanlık için önemli bir limit!
Bugün dünya üzerindeki tüketim alışkanlıklarımızın 1.7 gezegenin üretebileceği kaynaklara eşdeğer olduğu ölçümlenmiş durumda. Bu ne demek derseniz, kaynakları tüketirken, tüketmemiz gerekeninin %70 üzerinde kaynak kullanımı var. Arz ve talep dengesi talep tarafında ağır basıyor!
Peki bunu nasıl ölçümlüyoruz?
Uluslararası bir kuruluş olan Global Footprint Network (GFN) 2000’li yılların ikinci yarısında yaptığı bir çalışma ile Ekolojik Ayak İzi çalışmasını duyurmuştu. Ekolojik Ayakizi (talep) kullandığımız kaynakları, yiyecek, yerleşim yeri, ormanlar, deniz ürünleri gibi şeyleri üretmek ve ürettiğimiz atıkları ve karbon dioksiti bertaraf için, ne kadar arazi ve su alanına ihtiyaç duyduğumuzu ölçer.
Biyolojik kapasite (arz), kullandığımız kaynakları sağlamak ve atıklarımızı bertaraf etmek için mevcut olan ormanlar, deniz ve okyanuslar, bitki ve otlak alanları gibi biyolojik açıdan üretken alanların miktarıdır. İyi dengelenip dengelenmediğini görmek için ekolojik ayak izi ve biyolojik kapasiteyi karşılaştırabiliriz.
Ekolojik Ayakizi’miz ne kadar büyükse aşırı harcamanın maliyetleri, ormansızlaşma, kuraklık, biyoçeşitlilik kaybı ve atmosferdeki karbondioksit oluşumu şeklinde her geçen gün daha da belirginleşir ve riski arttırır. Son yaşanan seller ve hava koşulları da bunu gayet iyi anlatmaktadır!
Biyolojik kapasitenin aşırı kullanımı (ve/veya israfı) ülkeleri ekonomik riske sokabilir. Yeterli doğal kaynak olmadan bir ekonomiyi işletmek mümkün değildir. Bu noktada ülkeler daha fazlasını ithal etmek durumunda kalırlar ki, bu da ekonomik kaynakların yurtdışına aktarılmasıdır. Böylece bir taraftan biyolojik kapasitelerini yok ederken, aynı zamanda gelecek için yaratılmaya çalışılan ekonomik kaynakları da yurtdışına kaybediyor ve tamamı ile fakirleşiyoruz! Türkiye için denge 1980 li yıllarda tersine dönmeye başlamış son yıllarda bu artış hızlanmıştır.
Fosil yakıt kullanımından kaynaklanan karbon emisyonları günümüzün Ayak İzinin büyük bir parçasıdır. Bugün, insanlığın karbon ayak izi dünyanın Ekolojik Ayak İzinin% 60’ını oluşturmaktadır. Bu nedenle iklim değişimi anlaşmaları ve bu konuda mücadele oldukça büyük önem taşımaktadır.
Ayakizimizi ölçümlemek için Global Footprint Network (GFN) tarafindan gelistirilmis olan hesaplama aracı ile bu ölçüm bireysel olarak da yapılabilmektedir. Böylece her yıl biyolojik kapasiteyi ne kadar kullandığımızı görebilmek mümkündür. Ayakizinizi Hesaplayın !
GFN bu hesaplamalarla ekolojik ayakizi = biyolojik kapasite eşitliğinin talep yönünde bozulduğu, kısacası, biyolojik kapasitenin yılın hangi tarihinde aşıldığını tespit ederek bilinci arttırmak amaçlı EARTH OVERSHOOT DAY (Kaynakları kapasite/hedeften fazla kullanmaya başladığımız gün *) duyurusunu yapmaktadır. Bu tarih dünya için 2017 yılında 02.Ağustos.2017 iken, Türkiye için 15.Temmuz.2017 olarak hesaplanmış. Yani ülke olarak dünya ortalamasından daha fazla tüketiyor ve kirletiyoruz!
Kendi ölçümünüzü yaptığınızda, gezegendeki herkes sizin gibi yaşadıysa, Dünya’nın ekolojik aşırı adıma gideceği Overshoot Günü’nün tarihini hesaplayabilirsiniz.
Sürdürülebilirlik ve küresel bir Sürdürülebilir Kalkınma modeline geçiş için olası çözümleri Earth Overshoot Day #movethedate kampanyasına katılarak da öğrenebilirsiniz. Hepimizin kişisel olarak katkı yapabileceği pekçok konu var.
Çözüm mü?
Overshoot Günü’nü yılda 4,5 gün daha uzatabilirsek, 2050 yılına kadar Dünya’da gezegenimizin kapasitesi dahilinde sürdürülebilir bir şekilde yaşayacağız.
*Bu yazıda ‘Overshoot Günü’ olarak kullanılmıştır.
#movethedate #sustainability #sustainabledevelopment #ecology #ecologicalfootprint #biocapacity #sustain4future #save4future #environment #economy #gdp